หลายๆ ท่านคงเคยได้เห็นได้สัมผัสกับผลงานสตรีทอาร์ตและกราฟฟิตี้กันมาบ้างใช่มั้ยหล่ะครับ ซึ่งสองคำนี้มักถูกเรียกใช้ควบคู่กันมาตลอด เพราะหลายท่านคงเข้าใจว่าน่าจะมีความหมายเหมือนๆกัน แต่อันที่จริงแล้ว สองคำนี้กลับหมายถึงงานศิลปะคนละประเภทและมาพร้อมกับรูปแบบหรือเทคนิคที่ใช้ในการสร้างงานสร้างเจตนารมย์ที่แตกต่างกัน ซึ่งเหมาะแก่กลุ่มผู้ชมผลงานที่เป็นเป้าหมายเฉพาะทางนั้นเอง วันนี้เราจึงขอพาทุกๆ ท่านมาทำความเข้าใจกับความหมายของ สตรีทอาร์ต (Street Art) และ กราฟฟิตี้(Graffiti)
Street Art คืออะไร ?
สตรีทอาร์ต คือ ศิลปะที่รวมทุกเทคนิคเอาไว้ ไม่ว่าจะเป็นการเพ้นท์ ปั้น พ่นในแบบต่างๆ มาพร้อมกับการสร้างผลงานไว้ในที่สาธารณะ อาทิเช่น ผนังตึก กำแพง ซึ่งศิลปินส่วนใหญ่นั้นก็คือศิลปินทั่วไปที่หันมาสร้างผลงานทางไม่จำเป็นต้อง Street Artist เต็มตัวก็สามารถสร้างสรรค์ผลงาน เนื้อหาต่างๆ ที่มีความซอฟท์น้อยกว่ากราฟฟิตี้ ผลงานที่เน้นความสวยงามมากกว่าการเสียดสีสังคม หรืออาจจะสอดแทรกอยู่ในรูปก็แล้วแต่ศิลปินจะสื่อสารกับทุกๆ ท่าน โดยการสร้างงานก็จะไม่ได้ผิดกฎ เพราะส่วนใหญ่ก็จะขออนุญาตในสถานที่นั้นๆ เรียบร้อยแล้ว
Graffiti คืออะไร ?
กราฟฟิตี้ หรือที่เรารู้จักกันว่าเป็นการพ่นกำแพง มาจากภาษากรีก ที่แปลว่า “การเขียน” มีต้นกำเนิดมาจากพวกฮิพฮอพในอเมริกา บูมขึ้นมาได้เพราะการพ่นชื่อตัวเองลงบนผนังรถไฟใต้ดิน ทำให้เป็นที่สนใจของคนทั่วไปที่มองเห็นและสุดท้ายแล้วจึงเหมือนเป็นประเพณีที่ทำต่อๆ กันมาซึ่งส่วนใหญ่แล้ว สารที่ศิลปินมักจะสื่อสารต่อสังคมจะมีเนื้อหาจะเป็นการเสียดสีสังคม ความรุนแรง มีต้นกำเนิดที่เป็นชนผิวดำในยุคที่เหยียดสีผิวกันหนักหน่วงในอเมริกา ความคับแค้นใจนี้ถูกนำเสนอด้วยการพ่นกำแพง และจะไม่เปิดเผยนามขอตน และแน่นอนว่าการพ่นกำแพงโดยส่วนใหญ่มักไม่ได้รับอนุญาตอีกด้วย
สตรีตอาร์ตกับพื้นที่การท่องเที่ยว
หลายหัวเมืองสำคัญทั่วโลกไม่ว่าจะเป็น เบอร์ลิน นิวยอร์ก ฮ่องกงหรือแม้กระทั้งกรุงเทพ มีการใช้ประโชยน์ของสตรีตอาร์ตเพื่อการท่องเที่ยว โดยการจัดเส้นทางท่องเที่ยวเพื่อชมงานสตรีตอาร์ตที่ปรากฏอยู่ตามผนัง กำแพง และพื้นที่ต่าง ๆ ของเมือง ส่วนในประเทศไทยเองก็เริ่มได้รับอิทธิพลจากสื่ออินเทอร์เน็ตและนักท่องเที่ยวจากโลกตะวันตก
ในประเทศไทย งานสตรีตอาร์ตถูกนำมาเป็นต้นทุนต่อยอดสู่เศรษฐกิจสร้างสรรค์ในหลายรูปแบบ ไม่ว่าจะเป็น การใช้เป็นเครื่องมือในการปรับภูมิทัศน์ชุมชนต่าง ๆ ในกรุงเทพมหานคร เพื่อพลิกฟื้นจากภาพของความทรุดโทรมสู่ชุมชนที่มีความสวยงาม เพื่อสร้างแรงดึงดูดด้านการท่องเที่ยวและสื่อสารอัตลักษณ์ของชุมชนนั้นๆ
ตัวอย่างสถานที่แสดงผลงาน Street Art ในกรุงเทพ
- STREET ART / ร า ช เ ท วี เป็นสถานที่จัดแสดงผลงานสตรีทอาร์ตที่เดินทางสะดวก อยู่ใกล้ๆ BTS เหมาะแก่การถ่ายรูปเล่น
- Subhashok the Arts Centre (S.A.C) เป็นหอศิลป์ที่มีนิทรรศการงานศิลปะที่หลากหลาย วนมาจัดงานแสดงรวมไปถึงผลงานด้าน Street Art อีกด้วย
- ชุมชนตลาดน้อย เป็นชุมชนเก่าแก่ที่มีเส้นทางเดินเท้าที่รายล้อมไปด้วยกำแพง ถนน ตึกราบ้านช่องเหมาะแก่การแสดงผลงาน Street Art เป็นอย่างยิ่ง
ปัจจบันทุกๆ คนต่างมีพื้นที่แสดงความคิดเห็นคิดต่าง ไม่ว่าจะเป็นพื้นโซเชียล สื่อสิ่งพิมพ์ ซึ่ง Street Art หรือ Graffiti เองก็เป็นอีกวิธีหนึ่งที่คนใช้แสดงความคิดเห็น เสียดสี หรือการแสดงตัวตน วาดรูปความเป็นเอกลักษณ์ของตัวเองเพื่อสื่อต่อสังคมโลกมาอย่างยาวนาน ทั้งนี้บางพื้นที่อาจต้องได้รับอนุญาตในการแสดงผลงานก่อน ฉะนั้นก่อนท่านจะลงมือสร้างงานศิลป์นั้นควรศึกษาพื้นที่ให้ดีกันก่อนนะครับ